Жыныстық зорлық-зомбылықтан қалай қорғануға болады

«Ақмола облысы Есіл ауданының білім беру бөлімі» ММ

Жыныстық зорлық-зомбылықтан  қалай қорғануға болады.

(жасөспірімдер және олардың ата-аналары үшін)

Кәмелетке толмағанын біле тұра жасаған зорлау аса ауыр қылмыс болып саналады, ол үшін бес жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыру, ал егер оны ата-анасы, мұғалімі немесе тәрбиелеу үшін жауапкершілік жүктелген басқа адам жасаған болса - он екі жылдан жиырма жылға дейін, өмір бойы белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айырумен не өмір бойына бас бостандығынан айырумен көзделеді.

Сексуалдық қылмыстар жасырын сипатқа ие, ал кәмелетке толмаған адам қауіптілік деңгейін бағалай алмайды. Кейде оның бұл мәселелер туралы хабардарлығы емес, зорлаушыдан қорқуынан қудалау мен зорлық-зомбылық туралы хабарлауға жол бермейді, ал ұят сезімі баланы үнсіз қалдырады.

Сексуалдық зорлық-зомбылық туралы айтатын болсақ, жасөспірімдерді бұл құбылыстан қорғау өте қиын. Жасөспірімдер достастықты, қауіпсіздікті және тіпті кеңес алуды отбасынан тыс жерлерде іздейді. Сонымен қатар, олар жыныстық қатынастың дамуымен шатастырылуы немесе шатасуы мүмкін, бұл қарым-қатынасты қиындатады, сондықтан өздерін қорғау мүмкін болмай қалады.

        Балаға жыныстық зорлық-зомбылықтың салдары әрдайым ауыр және мұндай тәжірибенің әсері кейінгі өмірде сезіледі.

Осыған байланысты жасөспірімдер мынаны түсінуі керек:

• олар зорлық-зомбылыққа «жоқ» деп айтуға құқылы;

• ересектердің  жыныстық қатынас жағдайында фотосуреттер немесе фильмдер түсіруі ҚАТЕ;

• порнография - бұл шынайы өмірді дәл сипаттау емес;

• алкоголь мен есірткі оларды өздерін ұстай алмайтындай етіп жасайды және өз пікірлерін бұлыңғыр етеді;

•ересектер өздерінің жыныстық қиялын талқыламауы немесе порнографияны балалармен бөліспеуі керек;

• ешкімнің рұқсатсыз балалармен физикалық байланысқа түсуге құқығы жоқ.

Ұлдар мен қыздарға зорлық-зомбылықтан қалай қорғануға болатыны туралы кеңестер:

• адам аз жерлерде жалғыз жүруден аулақ болыңыз;

• түнгі жүрістен бас тартыңыз, төтенше жағдайда такси қолданыңыз;

• көлікті кездейсоқ тоқтатпаңыз, бейтаныс адамдардың апарып салуына  келіспеңіз;

• таныс емес ересек адаммен бірге лифтке немесе баспалдақ алаңына бір уақытта кірмеңіз;

• егер біреу сіздің соңыңыздан  қалыс қалмаса - полиция қызметкерімен байланысыңыз, дүкенге, дәріханаға, поштаға барыңыз, кез келген кіреберістің қоңырау түймесін басыңыз.

Танысу барысында пайда болатын ықтимал зорлық-зомбылық белгілері:

Сіз біреумен кездесіп жүрсіз, ол ...

• Сізді қызғанып, сіздің қожайыныңыз сияқты жүреді, достарыңыздың болуына жол бермейді, тексереді, қарым-қатынастың тоқтауын қабылдамайды.

• Сіздің бастығыңыз сияқты әрекет етеді, бұйрық береді, барлық шешімдерді сіздің пікіріңізді ескермей қабылдау арқылы басқаруға тырысады.

• Сізді қорқытады. Сіз әрдайым оның сіздің айтқаныңызға, не істегеніңізге қалай қарайтыны туралы ойланасыз. Сізге сес көрсетеді, қару қолданады немесе қарулы болады.

• Қатыгез: бұрыннан ұрыс-керіске жақын, өзі-өзін ұстай алмай қалады, өзгелерге деген қарым-қатынасым жаман деп мақтанады.

• сізді жыныстық қатынасқа итермелейді, тартады, қауіп төндіреді. Сізді

жыныстық объект ретінде қарастырады. «Егер сен мені шынымен сүйсең, сен ...» деген сөздер айтып шаптауға тырысады, айыптайды.

• қарым-қатынасты өте тез байыпты деп есептейді.  Есірткі мен алкогольді

қолданады және оларды қолдануға мәжбүр етеді.

• сізге біреулер қатал қараған кезде өзіңізді айыптайды. Ол сенің өзің

арандатқаныңды, оны мәжбүрлегеніңді, сенің іс-әрекетің осыған себеп болғанын айтады.

• бұрын нашар қарым-қатынаста болған және барлық мәселелер үшін

басқа адамды кінәлайды.

• серіктестердің бірінде билік пен бақылау болуы керек, ал екіншісі

пассивті және үйлесімді болуы керек деп санайды.

• сіздің отбасыңыз бен достарыңыз бұл адаммен абай болуыңызды

ескертті немесе сіздің қауіпсіздігіңіз үшін алаңдайтындығын айтты.

Ата-аналар не істей алады?

Балаллар қауіпсіздігі

- балаларыңызға қауіп төнген жағдайда сізге немесе полицияға қоңырау шала алатынын айтып, қалай қоңырау шалу керектігін көрсетіңіз;

- сіздің балаларыңызға қарайтын тәрбиешілеріне (мектепте және т.б.) балаларыңызды алуға рұқсат етілген адамдарды тани алатындығына көз жеткізіңіз;

- балаларыңыздың қамқоршыларына қорғау, қорғаншылық және басқа сот шешімдерінің көшірмелерін, сондай-ақ қажетті телефон нөмірлерін ұсыныңыз;

- егер сіздің балаларыңыз веб-сайттардың қызметтерін пайдаланатын болса, оларға осы сайттарға кірген кезде алмасатын ақпаратпен абай болыңдар деп сендіріңіз; осындай ақпараттың арқасында сіз өзіңіздің отбасыңыздың қай жерде екенін оңай анықтай аласыз, бірақ балалардың бұл туралы ойларында болмаған; олар қай мектепте оқитыны (жұмыс істейтін жері) немесе жақында көшіп келгендігі туралы әңгіме қозғаған жағдайда орын алуы мүмкін.

Талқылауды кейінге қалдырмаңыз

Сіздің балаңыз жыныстық жетілуге ​​жеткенше, әбден кеш болуы мүмкін: немесе байланыс желілері жабылып қалады, немесе олармен бір нәрсе болып қалуы мүмкін. Жұптастыруда алғашқы қадамдарды жасау сіздің жауапкершілігіңізде және балаңызбен олардың жеке құқықтары мен жеке шектеулері туралы жасына сай сөйлесуіңіз керек.

Әдетте, сіздің балаңыз төрт-бес жасқа толғанға дейін оның денесі тек өзінікі екенін және дененің іш киіммен жауып тұрған жерлеріне ешкім тиіспеуін және баланың өзін ыңғайсыз сезінетін жағдайдан шығуға құқылы екенін толық түсінуі керек. Ол сондай-ақ егер біреу оған қол тигізгісі келсе немесе оған қолын тигізген болса, ол сізге міндетті түрде айтуы керек екенін білуі керек.

Сіздің балаңыз сегіз жасқа толғанда, оның денесінде болатын өзгерістер туралы білуі керек. Он бір-он екі жасқа дейін балалар жыныстық қатынастың салдарын толық түсініп, танысу кезінде ненің болатынын, ненің болмайтынын білуі керек.

Қолдаудың мықты жүйесін орнатыңыз

Зерттеулер көрсеткендей, жасөспірімдерді жеке тұлға ретінде құрметтейтін және қолдайтын отбасыларда жасөспірімдер арасындағы қауіпті мінез-құлық пайызы төмен. Сіздің балаңыз жасөспірім жасқа толмас бұрын,  өзінің ұрыс естуіне, мазақ етілгеніне немесе алданғанына алаңдамай, сізбен барлық нәрсе туралы сөйлесе алатынын білуі керек. Олар қорықпауы керек.

Кейбір мәселелерді талқылау соншалықты қиынға соқса да, егер сіз мазасыздансаңыз немесе жүрегіңізге жақын қабылдасаңыз, болашақта балаңыз сізбен мүлдем сөйлеспеуі мүмкін. Баламен логикалық және құрметпен сөйлесіп, олардың қажеттіліктерін жеке тұлға ретінде түсінуге тырысыңыз. Осындай қолдауды көрсете отырып, балаңыз сізбен өз проблемаларын талқылау немесе сізден көмек сұрау арқылы өзін жақсы, ыңғайлы сезінеді деп үміттіну  қажет.

Білімді болыңыздар

Неғұрлым көп білсеңіз, соғұрлым сіз балаңызға көбірек көмектесе аласыз. Балаңызбен маңызды әңгіме бастамас бұрын, баланың сұрақтарына жауап беру үшін, ал ол сізден дұрыс жауап күте алатынын білу үшін тақырыпты мұқият оқып шығыңыз. Егер ол сізге сұрақ қойса және сіз оған кітапшаны оқып беру арқылы жауап берсеңіз, ол сізді ең жақсы ақпарат көзі  деп ойламауы мүмкін. Кітапшалардың да пайдасы болуы мүмкін, бірақ олар нақты пікірталастармен қатар жүруі керек.

Балаларыңызға өз жеке құқықтарын анықтауға көмектесіңіз

Сенсеңіз де, сенбеңіз де, ересек адаммен (немесе тіпті өзімен теңдессіз жасөспіріммен) «қарым-қатынасқа» тап болған жасөспірімдер көбінесе өздерін кінәлі сезінеді. Олар өздерінің жеке құқықтарын және ересектерден қандай мінез-құлық күту керектігін білмейді. Балаларыңызға «жоқ» деп айту ҚАЛЫПТЫ болатындығын және олар өздері жасағысы келмейтін нәрсені істемеуі керек екенін түсіндіріңіз.

Балалар көбінесе «үлкендерді құрметтеу» және «сыпайы болу» міндетті деп санайды, сондықтан олар өздерін жайсыз  санайтын жағдайларға тап болғанда, солай істеуге міндеттімін деп ойлайды. 

Егер де ештеңе қолдан келмесе немесе өте кеш болған жағдайда

Көмек  сұраңыз. Зорлық-зомбылық - оны назардан тыс қалдырмай, мұқият назар аударатын нәрсе. Қылмыскерлерді іздеу және түзету үшін оларды тауып, полицияға тапсыру керек. Сондай-ақ, бала күмәндануды, ашулануды және өзін-өзі бағалауға байланысты басқа ықтимал мәселелерді шешуге көмектесетін кеңес сұрауы керек. Ата-аналар сонымен бірге ауырсыну мен ашу-ызаға төтеп беріп, балаға және отбасына қарым-қатынастарын қалпына келтіруге көмектесу жолдарын табуы керек.

Балаңыз сізбен жыныстық қатынасты талқылаған жағдайда, өзін  ыңғайлы сезінуі өте маңызды, және олар өз құқықтарын қорғау үшін жеке шектеулерін білуі және қадір-қасиетін сезінуі керек. Ал егер зорлық-зомбылық орын алған болса, көмекке жүгіну керек, зорлаушының атын айту керек, өйткені үнсіздік зорлаушыны қорғайды.

Телефондар:

Жедел басқарма орталығы–102. Сенім телефоны: 111,150